آزادی
آیزایا برلین، فیلسوف سیاسی انگلیس، مقالۀ مشهوری دارد به نام دو مفهوم آزادی، که در ١٩۵٨ به چاپ رسید. او در این مقاله آزادی را به دو نوع تقسیم می کند، آزادی منفی و آزادی مثبت.
آزادیِ منفی آزاد بودن از قید و بندهایی است که خارج از وجود شخص است. یا در نداشتنِ زنجیرهایی که دیگران به پایت می بندند. مثلاً قید وبندی که می تواند به صورت زندان باشد. و آزاد بودن از این قید و بند از نوعِ آزادیِ منفی است. یا می تواند در قالبِ کسانی باشد که نمی گذارند تو با داشتنِ استعداد و شرایطِ لازم ادامۀ تحصیل بدهی. آزاد بودن از چنین اشخاصی، که معنایش این است که چنین اشخاصی را در زندگی ات نداری، از نوع آزادیِ منفی است. خلاصه این که باید چیزهایی یا اشخاصی نباشند، تا این آزادی برایت باشد. برای همین است که برلین به آن می گوید آزادیِ منفی.
و آزادیِ مثبت آزادی ای است که چیزی باید باشد تا این آزادی را داشته باشی. و آن عبارت از این است که اختیارت دستِ خودت باشد. یعنی آرزوها و قصدها و هدف هایی داشته باشی که مالِ خودت هستند. نه این که اختیارت دستِ کسان دیگر باشد و آنها بخواهند آرزوها و قصدها و هدف هایت را برایت تعیین کنند. خلاصه این که بتوانی سرنوشتت را خودت تعیین کنی. بدیهی است که این آرزوها و قصدها و هدف ها می تواند شخصی باشد، یا آرزوها و خواسته ها و هدف هایی باشد که بین افراد یک گروه یا ملت مشترک است.
گاهی هم ممکن است آزادیِ مثبت در تعارض با آزادیِ منفی باشد. یعنی اگر شخص بخواهد به بعضی آرزوها و خواسته ها و هدف هایش برسد، مجبور شود از قسمتی از آزادی منفی اش صرف نظر کند. مثلاً برای این که به بعضی از خواسته هایش برسد، مجبور شود به دولتی رأی دهد که آزادی منفیِ او را محدود خواهد کرد.
آیزایا برلین در ۶ ژوئن ۱۹۰۹ در لتونی به دنیا آمد، که آن زمان جزءِ روسیه بود. اما بعد از انقلابِ اکتبر روسیه با خانواده¬اش به انگلیس مهاجرت کرد و تبعۀ انگلیس شد. برلین در دانشگاه آکسفورد درس خواند و بعد هم در همان دانشگاه استاد فلسفۀ سیاسی شد. گفته می شود در میانِ همۀ فیلسوفانی که دربارۀ آزادی نظریه پردازی کرده اند، او بهتر از همه حرف زده است. نظریات او دربارۀ آزادی در دو کتاب چهار مقاله دربارۀ آزادی و آزادی و خیانت به آزادی به چاپ رسیده است. هر دوی اینها به فارسی هم ترجمه شده اند. اولی به قلمِ دکتر محمدعلی موحد، دومی به قلمِ دکتر عزت الله فولادوند. برلین در ۵ نوامبر ۱۹۹۷ درگذشت.