زهی

بهترین کارورزان هر رشته، تقریبا همیشه دلبسته‌ی فلسفه‌ی آن رشته اند. باید دانست وقتی فیلسوف می‌پرسد: «آزادی چیست؟» صرفا طالب تعریف این واژه نیست؛ اگر فقط این را می‌خواست می‌توانست در لغت‌نامه به دنبال آن بگردد. پرسش او از این فراتر می‌رود. وی در پی درک بالنسبه‌ی ژرف‌تری از این مفهوم است. همچنین می‌خواهد بفهمد که در فکر و در زندگی ما مفهوم آزادی چه کارکردی دارد و نیز سایر راه‌های به‌کاربستنِ این مفهوم و خطرات احتمالیِ استفاده از آن و ارتباط آن با دیگر مفاهیم سیاسیِ کلیدی مثلا «برابری» چیست. فیلسوف در تلاش است ذهن خود و ذهن ما را در باره‌ی موضوعی روشن سازد که تبعات عملی مهمی دارد و در عین حال آکنده از مشکلات است. توضیحِ مفاهیم، هرچند جذاب و هوش‌ربا، فقط رویه‌ی ظاهریِ فلسفه است. فیلسوفان بزرگ بسی از این عمیق‌تر رفته اند و اساسی‌ترین وجوه هستی و زندگی ما را مورد سوال قرار داده اند. آدمی‌زاد خود را در جهانی می‌یابد که به اراده‌ی خود به آن نیامده است؛ صورت بنیادین و بسیار آشکارِ این جهان، ساختاری است از مکان و زمان-سه بعد مکان و یک بعد زمان-و انبوهی اشیای مادی گوناگون از جمله آدم‌هایی چون خود ما که در آن جا گرفته اند و فیلسوفان پرسش‌هایی پیش نهاده اند از قبیلِ «زمان چیست؟» و «آیا هرچیز که وجود دارد از جمله آدمی شیئی مادی است و بس؟ آیا چیز غیرمادی می‌تواند وجود واقعی داشته باشد؟ در این‌صورت ماهیتِ آن وجود چیست؟» منظور فیلسوفان از پیش‌کشیدنِ این سوالات تنها درک عمیق‌ترِ مفاهیم نیست. آن‌ها می‌کوشند بلکه به فهم اساسیِ هرآنچه که وجود دارد از جمله خود ما برسند و می‌کوشند این کار را بدون توسل به ایمان دینی و یا چنین گفتِ فلان مرجع انجام دهند.
فرد فردِ آن‌ها چه بسا صاحب ایمان دینی باشند. اکثر فیلسوفان بزرگ مذهبی بوده اند هرچند که استثناء هم داشته اند. اما فیلسوف خوب در استدلال فلسفی خود به دین توسل نمی‌جوید. استدلال فلسفی اعتبارنامه‌اش را به‌صورت عقل و منطق در خود دارد. از شما پذیرش عقلی می‌طلبد نه ایمان یا تسلیم و رضا. فلسفه درصدد است ببیند خرد تا کجا ما را پیش می‌برد.

برایان مگی
ترجمه‌ حسن کامشاد